Sant'Agnese in Agone

Sant'Agnese in Agone
Plaats	Rome
Denominatie	Rooms-Katholieke Kerk
Gewijd aan	heilige Agnes
Coördinaten	41° 54′ NB, 12° 28′ OL
Gebouwd in	1652-1668
Architectuur
Architect(en)	Girolamo Rainaldi Francesco Borromini Carlo Rainaldi
Stijlperiode	Barok
Kerkprovincie
Titulair kardinaal	Gerhard Ludwig Müller
Detailkaart
Officiële website
Portaal    Christendom

Sant'Agnese in Agone is een kerk te Rome aan het Piazza Navona, door Francesco Borromini. De bouw ervan begon in 1652 onder Girolamo Rainaldi, op de plaats waar de heilige Agnes de marteldood stierf.

De eerste ontwerpen werden gemaakt door Girolamo Rainaldi in 1652, in opdracht van paus Innocentius X, wiens grafmonument te zien is in de kerk. Het geslacht Pamphili, van wie deze paus afstamde, had een groot aangrenzend paleis en zo werd deze kerk min of meer een persoonlijke kapel. Dit kan men bijvoorbeeld zien aan het portaal waardoor de paus vanuit zijn appartement vieringen kon begeleiden of voorgaan. In de jaren 1653-1668 werd de voorgevel afgewerkt door de belangrijke barokarchitect Francesco Borromini, die de afstand tussen de twee torens veranderde en het midden liet inspringen ten opzichte van de torens. Sant'Agnese in Agone wordt beschouwd als een van Borromini's meesterwerken. Het gebouw werd afgewerkt door Carlo Rainaldi, een zoon van Girolamo.

De kerk is gebouwd naar het Griekse kruismodel. Binnen zijn onder veel meer schilderijen te zien van het martelaarschap van de heilige Agnes. Ercole Ferrata heeft gewerkt aan de decoratie van het hoofdaltaar. Onder de kerk zijn nog resten terug te vinden van een oud Romeins huis.

De bouwstijl van de kerk is overduidelijk barok. De kenmerken van de barokkunst zijn beweging, contrast, theatrale effecten en integratie. Deze stijlkenmerken doen een beroep op het gevoel, terwijl de kunst uit de Renaissance meer een beroep deed op het verstand. De stijlkenmerken van de barok vinden we op verschillende manieren terug in de kerk. De entree wijkt met een boog terug, de koepel lijkt naar voren geschoven, en staat nu recht boven de entreepartij. De koepel en torens hebben een ovaal als grondvorm, een van de populairste vormen in de barok, en steken een flink eind omhoog. Al deze kenmerken van de kerk wijzen op een beweeglijkheid in de architectuur, zoals men in de barok gewend is.

Het orgel, waarvan slechts de zichtbare, massieve frontpijpen overgebleven zijn, is in 1673 gebouwd door de Limburgse orgelbouwer Willem Hermans. Het orgel zou twee manualen, een pedaal en een 35-tal registers gehad hebben.

De kerk was van 1517 tot 1654 een titelkerk. In 1998 werd de kerk als titeldiakonie ingesteld.

• 1998-2013: Lorenzo Antonetti (2008-2013 pro hac vice titelkerk).
• 2014-heden: Gerhard Ludwig Müller

• Ondanks de merkwaardige overeenkomst heeft de naam van de kerk niets te maken met het Engelse agony (doodsstrijd, ondraaglijke pijn). In agone was de oude naam van het Piazza Navona ("piazza in agone"), en betekent (vrij vertaald) "de plaats waar competities gehouden worden". Dit omdat op het Piazza Navona zich een stadion bevond, gebouwd naar Grieks model voor loopwedstrijden.
• De fontein La Fontana dei Quattro Fiumi, van Bernini, ligt vlak voor de kerk. Volgens de legende zou Bernini deze zo geplaatst hebben, dat de god die de Rió de la Plata uitbeeldt, zich afkeert van Sant'Agnese, omdat die gebouwd werd door zijn grootste rivaal, Borromini. Deze legende is echter gemakkelijk te weerleggen met het feit dat de fontein eerder gebouwd werd dan de kerk. Desondanks illustreert het wel op een mooie manier de concurrentiestrijd tussen Bernini en Borromini.

• Barokke architectuur
• Palazzo Pamphili
• Piazza Navona
• Francesco Borromini

• "Sant'Agnese in Agone", door Nyborg.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Sant'Agnese in Agone op Wikimedia Commons.