Nijvel

**Nijvel**
*Nivelles*
Stad in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Waals-Brabant
Arrondissement	Nijvel
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	60,83 km² (2023); 72,43%; 8,32%; 19,25%
Coördinaten	50° 36' NB, 4° 19' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	29.070 (01/01/2024) ; 47,6% ; 52,4% ; 477,87 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,39%; 59,32%; 22,29%
Buitenlanders	9,59% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Bernard De Ro (Les Engagés)
Bestuur	Les Engagés, Plus, Ecolo
Zetels; LB; Les Engagés; PluS; Ecolo; MCN	29; 11; 7; 6; 3; 2
Economie
Gemiddeld inkomen	24.524 euro/inw. (2022)
Werkloosheidsgraad	11,53% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1400; 1400; 1401; 1402; 1404	Deelgemeente; Nijvel; Monstreux; Baulers; Thines; Bornival
Zonenummer	067
NIS-code	25072
Politiezone	Nivelles-Genappe
Hulpverleningszone	Waals-Brabant
Website	nivelles.be
Detailkaart
	ligging binnen de provincie Waals-Brabant
Foto's
	De Sint-Gertrudiskerk
Portaal	België

Nijvel (Frans: Nivelles; Waals: Nivele) is een plaats en stad in de Belgische provincie Waals-Brabant. De stad telt ongeveer 29.000 inwoners.

Kernen

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Nijvel	34,85	25.783	740	25072A
2	Baulers	10,80	1.832	170	25072B
3	Thines	7,44	596	80	25072C
4	Monstreux	3,15	345	109	25072D
5	Bornival	4,59	323	70	25072E

Bezienswaardigheden

De collegiale romaanse Sint-Geertruikerk (gewijd in 1046), die voorheen een abdijkerk was waar tot de 17e eeuw vrouwen tot millitissa werden geslagen.^[1] Opmerkelijk is de puntgevel van Sint-Pieter met uitbundige versiering. De kloostergang dateert uit het begin van de 13e eeuw. Deze kloostergang is deels gotisch, deels romaans. De kerk zelf bezit een kostbare verzameling meubilair en vormt een volmaakt architectonisch geheel. De kerk is beschadigd tijdens de oorlogshandelingen van de meidagen 1940. De crypte onder het koor is de grootste romaanse in België. In de jaren 1949-1951 zijn er opgravingen gedaan. Tijdens de opgravingen heeft men een onderbouw van twee kerken gevonden: een Merovingische (7e eeuw) en een Karolingische kerk (met graftomben) uit de 9e eeuw. De zware vierkante bovengeleding van de westtoren - uitstekend boven het massale westwerk - is in recente tijden gesloopt en vervangen door een achtkante trommel met daarop een eveneens achtkante spits in de stijl van de oude kerk.
De Chapelle de Bois-de-Nivelles is een bakstenen kerkje met geveltoren uit de 1e helft van de 20e eeuw.
De Sint-Theresiakerk (Église Sainte-Thérèse) is een bakstenen kruiskerkje van 1935-1936.
De Kerk van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Graf en Sint-Paulus (Église Notre-Dame du Saint-Sépulchre et Saint-Paul) is een grote bakstenen neoromaans/neogotische kerk die men vanaf 1887 heeft gebouwd.
De perronfontein (1523) op de Markt
Het Parc de la Dodaine, een fraai voorbeeld van Franse tuinarchitectuur, aangelegd in 1818.
De Tour Simone, het laatste bouwwerk van de ommuring, aangelegd in de jaren 1096-1140.
Het Annunciatenklooster werd in 1607 gesticht en omvatte onder meer de Sint-Mauritiuskerk (Église Saint-Maurice). Er rest een gebouw van 1608 dat omstreeks 1784 een classicistische gevel kreeg.
Het refugiehuis van de Priorij van de Trinitariërs van Orival dat omstreeks 1763 werd gebouwd en tegenwoordig het gemeentelijk archeologisch museum herbergt.
Het refugiehuis van de Orde van Malta uit het laatste kwart van de 18e eeuw.
Het refugiehuis van de Abdij van Aywiers met een 17e-eeuwse kern en gewijzigd omstreeks 1800.
La Tourette is een torenvormig buitenhuis, gebouwd eind 16e eeuw in baksteen met speklagen.
Het Château de la Potte van eind 18e eeuw in Lofdewijk XVI-stijl. Gelegen op een landgoed waarop zich ook een boerderij bevindt.
Het Château de Fonteneau werd in 1758 gebouwd in classicistische stijl. Eind 19e eeuw werden twee vleugels toegevoegd. Het geheel ligt in een park.
De Moulin d'en Haut is een bovenslagmolen op de Ri Michaux in de Faubourg de Namur.
De Moulin Saint-Pierre is een restant van een windmolen van 1845 die als papiermolen dienst deed, later omgebouwd tot woonhuis.

Natuur en landschap

De hoogte aan de kerk bedraagt 104 meter.

Folklore

Elk jaar vindt te Nijvel traditioneel de folkloristische Sint-Gertrudisommegang plaats.

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	23.354	100,0
1993	23.523	100,7
1994	23.435	100,3
1995	23.646	101,3
1996	23.662	101,3
1997	23.691	101,4
1998	23.569	100,9
1999	23.714	101,5
2000	23.751	101,7
2001	23.882	102,3
2002	23.944	102,5
2003	24.015	102,8
2004	24.094	103,2
2005	24.275	103,9
2006	24.290	104,0
2007	24.622	105,4
2008	25.028	107,2
2009	25.596	109,6
2010	26.047	111,5
2011	26.412	113,1
2012	26.819	114,8
2013	27.110	116,1
2014	27.488	117,7
2015	27.692	118,6
2016	28.027	120,0
2017	28.368	121,5
2018	28.521	122,1
2019	28.734	123,0
2020	28.883	123,7
2021	29.032	124,3
2022	29.085	124,5
2023	29.018	124,3
2024	29.070	124,5

Etymologie

De oudst geattesteerde vorm van de naam Nijvel is Nivialcha, aangetroffen op een Merovingische munt uit de 7e eeuw. Vervolgens worden verschillende andere vormen aangetroffen, zoals Nivella (765), Niviella (797), Nivialla (877). Eén verklaring (Mannier) voert de naam van de stad terug op het Laatlatijnse woord no(i)a ("broekbos"). Volgens een andere etymologie (Chotin) is de naam afkomstig uit het Frankisch en betekent hij "nieuwe hal". Een derde etymologie (Piot) legt het toponiem uit als "nieuwe villa".

Daarnaast wordt ook de parallel getrokken met de etymologie van Nevele (in de achtste eeuw geattesteerd als Niviala), dat volgens één verklaring van het Keltisch afkomstig zou zijn en "nieuw land" zou betekenen. De meest waarschijnlijke verklaring (Gysseling) is evenwel dat de naam Nijvel, net als die van Nevele, afkomstig is van het Frankische *niwja-alha ("nieuw huis" of "nieuwe boerderij"). Dit wordt ook gestaafd door de Merovingische schrijfwijze Nivialcha.

Sport

In de deelgemeente Baulers werd begin jaren 70 het racecircuit Circuit Nijvel gebouwd. Behalve races van nationaal belang werd hier in 1972 en 1974 telkens de Grote Prijs van België Formule 1 verreden, beide gewonnen door Emerson Fittipaldi. In 1981 ging de zaak op de fles, en raakte het circuit in verval.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde voetbalclub Stade Nivellois in de nationale reeksen, waaronder twee jaar op het tweede niveau. De club verdween in 1963 en werd opgevolgd door RCS Nivellois, dat in de jaren 90 en begin 21ste eeuw een tijd in de nationale reeksen speelde.

Politiek

Nijvel is de hoofdplaats van het arrondissement Nijvel en het gerechtelijk arrondissement Nijvel.

Burgemeesters van Nijvel waren:

1872-1891 : Jules de Burlet
...
1895-1917 : Emile de Lalieux de La Rocq
1921-1927 : Jules Mathieu
...
1933-1937 : Jules Mathieu
...
1962-1969 : Jules Bary
...
1973-1976 : Alfred Scokaert
1977-1982 : Marcel Plasman
1983-1988: Lucien Glibert
1989-1994 : Marcel Plasman
1995-2006 : Maurice Dehu
2007-heden : Pierre Huart

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976^[3]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[4]		14-10-2012^[5]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	25	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	29	%	29
	PS¹ / NiVL² / PluS³	39,27¹	11	28,8¹	9	37,57¹	12	32,78¹	11	34,42¹	10	35,85²	10	33,44¹	11	23,45³	7	18,89³	6
	IC¹ / PRL-PSC^A / PRL-UC² / P.R.L.M.C.C.³ / MR-UNi⁴ / LB⁵	21,75¹	6	33,76¹	11	35,27^A	11	23,67²	7	32,8³	10	36,73⁴	11	37,86⁵	13	37,15⁵	13	32,71⁵	11
	PSC¹ / PRL-PSC^A / NN-PSC^B / PSC-AUT² / CDH³ / Ensemble⁴ / cdH-/Les Ensemble⁵/ Les Engagés⁶	24,43¹	7	17,59¹	5	35,27^A	11	15,61^B	4	15,68²	4	15,26³	4	11,63⁴	3	9,73⁵	2	24,28⁶	7
	NN¹ / NN-PSC^B	-		-		13,07¹	3	15,61^B	4	-		-		-		-		-
	ECOLO	-		5,51	0	8,15	1	9,07	2	13,8	3	10,78	2	10,81	2	20,14	6	11,03	3
	FDF¹ / DéFI²	-		-		-		-		-		-		4,41¹	0	7,22²	1	4,38²	0
	IC	-		-		-		7,99	2	-		-		-		-		-
	FN	-		-		-		6,73	1	-		-		-		-		-
	CARTEL	-		8,7	2	-		-		-		-		-		-		-
	RW	8,57	1	-		-		-		-		-		-		-		-
	MCN	-		-		-		-		-		-		-		-		8,71	2
Anderen^(*)		5,98	0	5,64	0	5,94	0	4,17	0	3,31	0	1,39	0	1,85	0	2,30	0	-
Totaal stemmen		13061		14555		15250		15786		16082		18597		20252		19360		19269
Opkomst %						92,61		91,83		90,15		92,59		89,51		90,37		87,55
Blanco en ongeldig %		3,15		4,32		5		4,49		5,27		4,83		4,86		6,84		6,78

(*) 1976: UDP (5,98%) / 1982: UDRT (2,92%), PCB (2,72%) / 1988: Horiz+ (4,76%), Liste 14 (1,18%) / 1994: NIVEL (4,17%) / 2000: VIVANT (3,31%) / 2006: B.U.B. (1,39%) / 2012: MLD (1,85%) / 2018: La Droite (2,30%)