De naam Sint-Katelijne-Waver kan bij elke persoon verschillende emoties, herinneringen of betekenissen oproepen. Van de oudheid tot nu is Sint-Katelijne-Waver het onderwerp geweest van belangstelling, debat en reflectie op verschillende gebieden van het leven. Het belang ervan overstijgt grenzen en tijdperken, en de invloed ervan is voelbaar in de cultuur, wetenschap, politiek en menselijke relaties. In dit artikel zullen we de betekenis en relevantie van Sint-Katelijne-Waver diepgaand onderzoeken, waarbij we de impact ervan op de huidige wereld en de projectie ervan in de toekomst analyseren.
Gemeente in België ![]() | |||
---|---|---|---|
Geografie | |||
Gewest | ![]() | ||
Provincie | ![]() | ||
Arrondissement | Mechelen | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
36,16 km² (2023) 64,6% 18,72% 16,67% | ||
Coördinaten | 51° 4' NB, 4° 32' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
21.792 (01/01/2024) 49,22% 50,78% 602,73 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 19,77% 58,36% 21,87% | ||
Buitenlanders | 6,3% (01/01/2024) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Ronny Slootmans (Samen Anders) | ||
Bestuur | Samen Anders, CD&V | ||
Zetels Samen Anders N-VA CD&V Vlaams Belang |
27 11 7 6 3 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 25.297 euro/inw. (2022) | ||
Werkloosheidsgraad | 4,29% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 2860 2861 |
Deelgemeente Sint-Katelijne-Waver Onze-Lieve-Vrouw-Waver | ||
Zonenummer | 015 - 03 | ||
NIS-code | 12035 | ||
Politiezone | BODUKAP | ||
Hulpverleningszone | Rivierenland | ||
Website | www | ||
Detailkaart | |||
![]() | |||
ligging binnen het arrondissement Mechelen in de provincie Antwerpen | |||
|
Sint-Katelijne-Waver is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen en behoort tot het kieskanton Duffel en het gerechtelijk kanton Mechelen. De gemeente bestaat uit twee deelgemeenten, namelijk Sint-Katelijne-Waver en Onze-Lieve-Vrouw-Waver, en telt daarnaast ook de kernen Elzestraat en Pasbrug-Nieuwendijk. Sint-Katelijne-Waver telt ruim 21.500 inwoners en grenst in het zuiden aan de stad Mechelen.
Sint-Katelijne is vermoedelijk Catharina van Alexandrië, een populaire heilige in de middeleeuwen. In het dialect zegt men kortweg Katlijne of Sint-Katlijne.
Waver verwijst naar het Mechelse Waverwoud dat hier gedurende de middeleeuwen gelegen was. De eerste vermelding van dit woud gebeurde in het jaar 1008.
In november 2014 werd er per toeval een silexsteen teruggevonden in de educatieve tuin van basisschool Dijkstein. Na onderzoek bleek de silex ongeveer 35.000 à 45.000 jaar oud te zijn en vervaardigd te zijn door Neanderthalers. Vondsten van door Neanderthalers gemaakte artefacten zijn zeldzaam in Vlaanderen.[1]
Zowel het dorpscentrum van Sint-Katelijne-Waver als dat van Onze-Lieve-Vrouw-Waver ontstonden op de gronden van het Waverwoud omstreeks de 13de eeuw toen de ontginning van het woud haar hoogtepunt bereikte.
In 1570 telde de gemeente 400 inwoners. In 1686 waren er in het dorp drie brouwerijen, 26 herbergen en zes winkels.[2] Tussen 1762 en 1769 waren er ongeveer 1430 inwoners. In 1786 steeg het aantal verder tot 1532 mensen en in 1831, geen 50 jaar later, was het aantal mensen bijna verdubbeld tot 2954. Nog zo'n 15 jaar later, in 1846, waren er 3213 inwoners, weer een sterke stijging.[2]
In 1846 was er de volgende industrie: 2 windmolens, 2 (plantaardige) oliebedrijven, 3 brouwerijen, een distilleerderij, een kaarsbedrijf en een aantal wevers.[2] Er waren toen 585 huizen, waarvan 9 onbewoond.
In 1939-40 bouwde men in de gemeente negen bunkers als onderdeel van de KW-stelling. In 1977 fusioneerden beide gemeenten die de verwijzing naar het Waverwoud in hun naam behielden. Na bijna acht eeuwen werden beide gemeenten opnieuw herenigd. De derde gemeente in het Waverwoud was Sint-Nicolaas-Waver. Deze gemeente leefde voort onder de naam Putte.
# | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code |
---|---|---|---|---|---|
1 | Sint-Katelijne-Waver | 23,32 | 15.403 | 661 | 12035A |
2 | Onze-Lieve-Vrouw-Waver | 12,84 | 5.613 | 437 | 12035B |
Naast de twee deelgemeenten bestaat Sint-Katelijne-Waver nog uit twee kernen: Elzestraat (in het verleden noemde men deze plaats Sint-Augustinus-Waver[3]) en Pasbrug-Nieuwendijk. Op de grens van de vroegere deelgemeenten bevindt zich bovendien het gehucht Hagelstein (of Katerveire).
Aangrenzende gemeenten | ||||
---|---|---|---|---|
Duffel | Lier | |||
![]() |
||||
Putte | ||||
Mechelen | Bonheiden |
Sint-Katelijne-Waver ligt op een hoogte van 8-15 meter. De hydrografie van Sint-Katelijne-Waver wordt gekenmerkt door de Beneden-Nete, die de grens van de gemeente vormt in het uiterste noorden, en daarnaast nog 5 (noemenswaardige) waterlopen. Dit zijn de Kammaarbeek, de Goorbosbeek, de Perwijsveldloop, de Melenhoekbeek (die gedeeltelijk de grens vormt met Putte) en de Vrouwvliet (op de grens met Mechelen).
De belangrijkste natuurgebieden zijn:
Jaar | 1480 | 1496 | 1526 | 1826 | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Huizen | 180 | 191 | 245 | 468 | |||||
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.[7]
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
---|---|---|
jaar | Aantal[8] | Evolutie: 1992=index 100 |
1992 | 18.312 | 100,0 |
1993 | 18.468 | 100,9 |
1994 | 18.539 | 101,2 |
1995 | 18.611 | 101,6 |
1996 | 18.743 | 102,4 |
1997 | 18.918 | 103,3 |
1998 | 18.922 | 103,3 |
1999 | 19.042 | 104,0 |
2000 | 19.038 | 104,0 |
2001 | 19.108 | 104,3 |
2002 | 19.120 | 104,4 |
2003 | 19.245 | 105,1 |
2004 | 19.236 | 105,0 |
2005 | 19.432 | 106,1 |
2006 | 19.577 | 106,9 |
2007 | 19.642 | 107,3 |
2008 | 19.974 | 109,1 |
2009 | 19.994 | 109,2 |
2010 | 20.149 | 110,0 |
2011 | 20.341 | 111,1 |
2012 | 20.349 | 111,1 |
2013 | 20.412 | 111,5 |
2014 | 20.401 | 111,4 |
2015 | 20.427 | 111,5 |
2016 | 20.609 | 112,5 |
2017 | 20.681 | 112,9 |
2018 | 20.870 | 114,0 |
2019 | 20.792 | 113,5 |
2020 | 21.026 | 114,8 |
2021 | 21.197 | 115,8 |
2022 | 21.391 | 116,8 |
2023 | 21.595 | 117,9 |
2024 | 21.792 | 119,0 |
De gemeente Sint-Katelijne-Waver maakt deel uit van het kieskanton Duffel, gelegen in het provinciedistrict Lier, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.
Sint-Katelijne-Waver | Supranationaal | Nationaal | Gemeenschap | Gewest | Provincie | Arrondissement | Provinciedistrict | Kanton | Gemeente | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Administratief | Niveau | ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Mechelen | Sint-Katelijne-Waver | ||||
Bestuur | Europese Commissie | Belgische regering | Vlaamse regering | Deputatie | Gemeentebestuur | ||||||
Raad | Europees Parlement | Kamer van volksvertegenwoordigers |
Vlaams Parlement | Provincieraad | Gemeenteraad | ||||||
Kiesomschrijving | Nederlands Kiescollege | Kieskring Antwerpen | Mechelen-Turnhout | Lier | Duffel | Sint-Katelijne-Waver | |||||
Verkiezing | Europese | Federale | Vlaamse | Provincieraads- | Gemeenteraads- |
Tijdspanne | Burgemeester | |
---|---|---|
1803 | Pierre Mathieu Bleeckx | |
1844 - 1854 | Cornelius Van Trichtveldt | |
1855 - 1857 | Gomm. Van Slagmolen | |
1858 - 1861 | Joannes M. Somers | |
1862 - 1876 | Petrus Franciscus Van Den Bergh | |
1877 - 1882 | Corn. Hellemans | |
1883 - 1884 | J. B. Goovaerts | |
1885 - 1910 | Pieter Franciscus Budts | |
1911 - 1921 | Jan Baptist Sels | |
1921 - 1938 | Louis Claes | |
1939 - 1952 | Jozef Laenen | |
1953 - 1962 | Victor Van den Eynde | |
1962 - 1971 | Desideer Vermeulen[9] (CVP) | |
1971 - 1976 | Jan-August Van Calster (CVP) | |
1977 - 1982 | Michel Van Dessel (CVP) | |
1983 - 1988 | Jan-August Van Calster | |
1989 - 2002 | Kris Lens[10] (CVP / CD&V) | |
2003 - 2012 | Eddy Vercammen[11] (CD&V) | |
2013 - 2024 | Kristof Sels (N-VA) | |
2024 - heden | Ronny Slootmans (Samen Anders) |
Sint-Katelijne-Waver werd tot in 2012 decennialang bestuurd door de CD&V (voordien CVP). Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 ging deze partij in kartel met de N-VA naar de kiezer en slaagde erin haar aantal zetels te behouden. Het kartel ging aanvankelijk in bad met VLD.[12] Na de overstap van 2 raadsleden van VLD naar LDD (Martine De Graef en Martine Verbist) besloot CD&V-N-VA het coalitieakkoord met VLD te verbreken. Ze werden de verdere legislatuur aan een meerderheid geholpen door de raadsleden van LDD[13] (die in 2008 nog versterkt werden door de overkomst van ex-Vlaams Belangers Marina Cooreman[14] en Luc Vercammen[15]). De oppositie bestond uit Open Vld, sp.a en Vlaams Belang.
De gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 veroorzaakten een aardverschuiving. N-VA werd de grootste partij met 10 zetels gevolgd door CD&V (9 zetels), Samen Anders (kartel Open Vld, sp.a en OK[16]) (5 zetels), Vlaams Belang (2 zetels) en Groen (1 zetel). N-VA kondigden reeds op dezelfde avond aan dat zij een coalitie zouden vormen met Samen Anders. Dat betekende dat voor de eerste keer in de geschiedenis Sint-Katelijne-Waver geen christendemocratische burgemeester meer had. Burgemeester werd Kristof Sels (N-VA). Hij leidde een coalitie bestaande uit N-VA en Samen Anders. Samen vormden ze de meerderheid met 15 op 27 zetels.
Bij de verkiezingen van 14 oktober 2018 bleef N-VA met 10 zetels de grootste partij. De kartellijst Samen Anders klom naar 8 zetels, terwijl CD&V terugviel naar 6 zetels. Daarnaast behield Vlaams Belang haar twee zetels en Groen haar ene zetel. N-VA besloot vervolgens een coalitie te vormen met CD&V, dat na zes jaar oppositie weer in het bestuur kwam.[17] Kristof Sels (N-VA) bleef burgemeester.
Op 13 oktober 2024 verloor N-VA na twaalf jaar de koppositie in Sint-Katelijne-Waver en viel ze terug tot 7 zetels. De grootste lijst werd Samen Anders, dat steeg naar 11 zetels, terwijl CD&V stabiel op zes zetels bleef. Het Vlaams Belang klom naar drie zetels, Groen verdween dan weer uit de gemeenteraad. Samen Anders vormde een coalitie met CD&V. Ronny Slootmans (Samen Anders) werd vervolgens de eerste liberale burgemeester van Sint-Katelijne-Waver.[18]
Partij of kartel | 10-10-1976[19] | 10-10-1982[19] | 9-10-1988[19] | 9-10-1994[19] | 8-10-2000[19] | 8-10-2006[20] | 14-10-2012[21] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | |
Agalev1/ sp.a-spirit-Groen!B/ Groen2 | - | 5,031 | 0 | 7,251 | 1 | 9,651 | 2 | 6,891 | 1 | 17,08B | 4 | 6,582 | 1 | 7,42 | 1 | 5,12 | 0 | ||
SP1/ sp.a-spirit-Groen!B/ Samen AndersC | 11,821 | 2 | 13,071 | 3 | 14,081 | 3 | 11,741 | 2 | 9,291 | 2 | 18,69C | 5 | 25,3C | 8 | 35,5C | 11 | |||
PVV1/ VLD2/ Samen AndersC | 2,071 | 0 | 5,451 | 0 | 7,421 | 1 | 17,642 | 4 | 27,472 | 7 | 22,132 | 5 | |||||||
CVP1/ CD&V+N-VAA/ CD&V2 | 62,161 | 17 | 47,061 | 14 | 51,081 | 15 | 52,841 | 16 | 41,751 | 12 | 41,62A | 12 | 31,452 | 9 | 19,22 | 6 | 22,22 | 6 | |
VU1/ CD&V+N-VAA/ N-VA2 | 23,941 | 6 | 28,511 | 8 | 20,161 | 5 | 8,141 | 1 | - | 32,232 | 10 | 32,42 | 10 | 25,22 | 7 | ||||
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 | - | 0,881 | 0 | - | - | 13,371 | 3 | 19,172 | 4 | 9,202 | 2 | 10,22 | 2 | 11,82 | 3 | ||||
Anderen(*) | - | - | - | - | 1,23 | 0 | - | 1,85 | 0 | 5,5 | 0 | 0,2 | 0 | ||||||
Totaal stemmen | 11832 | 12465 | 13048 | 13263 | 13539 | 14268 | 14488 | 15032 | 10545 | ||||||||||
Opkomst % | 94,63 | 92,74 | 91,84 | 93,59 | 92,16 | 94,5 | 64,3 | ||||||||||||
Blanco en ongeldig % | 2,97 | 4,46 | 3,83 | 5,2 | 3,75 | 4,44 | 2,93 | 3,1 | 0,6 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes weergegeven. De grootste partij is in kleur.
(*) 2000: W.O.W. (1,23%) / 2012: Katelijne Anders (1,85%) / 2018: KA-WA (5,5%) / 2024: REDKOVAH (0,2%)
Lente
Zomer
|
Herfst
Winter
|
De gemeente wordt onderverdeeld in de parochies De Goede Herder (Nieuwendijk), Onze-Lieve-Vrouw-van-Smarten (Onze-Lieve-Vrouw-Waver), Sint-Augustinus (Elzestraat) en Sint-Catharina (Centrum). Zij vormen de pastorale zone Sint-Katelijne-Waver in de pastorale regio Mechelen van het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen in het Aartsbisdom Mechelen-Brussel.
In Sint-Katelijne-Waver bevindt zich op spoorlijn 25 en 27 het station Sint-Katelijne-Waver. Het stationsgebouw werd eind 2020 begin 2021 afgebroken en maakte plaats voor een grote overdekte fietsenparking. Daarnaast verbinden verschillende buslijnen van de vervoermaatschappij De Lijn de gemeente met Mechelen, Lier en andere gemeenten in de omgeving.
De belangrijkste wegen in de gemeente zijn de N105 die de dorpskern van Sint-Katelijne-Waver verbindt met het station, de R6 (Mechelen), de Duffelsesteenweg (Duffel), de Mechelbaan (Mechelen en Koningshooikt), de Liersesteenweg (Duffel), de Bergstraat (Bonheiden) en ten slotte de Molenstraat (Putte).
Van oudsher werd hier intensief aan land- en gespecialiseerde tuinbouw gedaan. De tuinbouwveiling BelOrta, met hoofdzetel in Sint-Katelijne-Waver, is de grootste coöperatieve groente- en fruitveiling van België en ook Europees marktleider. BelOrta werd gevormd in 2013, door de fusie tussen de Vennootschap Mechelse Veilingen (VMV) en de Coöbra witloofveiling uit Zellik-Asse. In 2014 trad ook de aardbeien en kleinfruit Veiling Borgloon toe. In 2024 werden de veilingen van Sint Truiden en Glabbeek overgenomen.
Sint-Katelijne-Waver is naast een tuinbouwgemeente ook een heuse onderwijsgemeente, met meer dan zesduizend leerlingen en studenten uit het lager (zeven scholen), secundair (twee scholen) en het hoger onderwijs
Instituut De Nayer, met onderwijs van de Katholieke Universiteit Leuven en Hogeschool Thomas More.
De gemeente telt vier voetbalploegen die uitkomen in de KBVB, zijnde KSK Wavria in Onze-Lieve-Vrouw-Waver, KFC Katelijne-Waver in het centrum, KGR Katelijne aan de grens met Mechelen en Red Boys Elzestraat aan de grens met Duffel.
De dames van basketbalclub BC Sint-Katelijne-Waver kwamen in het seizoen 2006-2007 uit in 1ste nationale en eindigden hier verdienstelijk als derde. Sindsdien eindigden ze elk jaar in de top 3, en in het seizoen 2009-2010 werden ze uiteindelijk Belgisch kampioen.