Mechelse spade
In dit artikel zullen we relevante aspecten van Mechelse spade onderzoeken, een onderwerp dat de aandacht heeft getrokken van zowel experts als enthousiastelingen. Sinds zijn verschijning op het toneel heeft Mechelse spade tot eindeloze debatten geleid, die zowel bewondering als controverse genereerden. Door de jaren heen is Mechelse spade op veel manieren geëvolueerd, waarbij het zich heeft aangepast aan de veranderende eisen van de moderne samenleving. In deze publicatie zullen we proberen dieper in te gaan op de verschillende aspecten die Mechelse spade vandaag de dag zo’n relevant onderwerp maken, waarbij we de impact ervan op verschillende sectoren en de toekomstprojecties analyseren. Vanaf zijn opkomst tot nu heeft Mechelse spade een onuitwisbare stempel gedrukt op cultuur, economie en technologie, en heeft het zichzelf geconsolideerd als een alomtegenwoordige figuur in de hedendaagse wereld. Ga met ons mee op deze tour door Mechelse spade, waar we de mysteries ervan zullen ontrafelen en de invloed ervan op ons dagelijks leven zullen ontdekken.
De Mechelse spade of delfspade is een schep die karakteristiek is voor de Belgische stad Mechelen en omstreken. De schep wordt gebruikt om te spitten (lossteken en omkeren van grond) en om te graven.
In de Mechelse omgeving spreekt men van "(Mechelse) schup", die niet verward dient te worden met de schop (troefel). Deze wordt namelijk gebruikt wordt voor het opscheppen van grond.
Beschrijving
De Mechelse spade is een schep met een rechthoekig, licht gebogen ijzeren blad van 28 cm lang en 20 cm breed. Deze afmetingen zijn typisch voor deze streek. In regio's met zwaardere grond is het blad van de spade en de schop namelijk minder breed.
Het blad is met het steelhuis verbonden met een relatief korte houten steel van essenhout die met 74 cm ongeveer tot de middel van de gebruiker reikt. Het is zo kort omdat men traditioneel in de Mechelse beddencultuur in de voor stond om te spitten in de gewente.[1]
De steel heeft een handvat in de vorm van een liggende D (D-kruk). De T-kruk wordt veel minder gebruikt in het Mechelse.
De totale lengte van de Mechelse spade is 102 cm.
Het huis of steelhuis is het metalen deel waar de steel in de spade vast zit. Elders gebruikt men de woorden dil of slot. De twee ijzerflappen, die de smid uitsmeedde, zijn duidelijk te zien. Ze zijn hier niet samengesmeed, wel samengelast. Soms sloeg de gebruiker van de spade er na een tijd, wanneer de steel wat los kwam te zitten, er een of enkele nagels in. De lengte van het huis is 8.4 cm.[2]
Historische achtergrond
Deze spade die naar de stad Mechelen is vernoemd kwam vooral voor in een regio die reikte van Mechelen tot Antwerpen en van Klein-Brabant in het westen tot Herentals in het oosten. Het werd ook veel gebruikt in de Vlaamse Polders en Limburg.
In de Mechelse regio zelf is de benaming “Mechelse schup” echter minder bekend. De reden is vermoedelijk te vinden in het feit dat daar in het verleden alle grond algeheel met de schup gespit werd. Pas toen tegen het einde van de 19e eeuw de tuinbouw in de Mechelse groentestreek zich begon te ontwikkelen werd de grond meer met paard en ploeg bewerkt en verving dit het spitten omdat de opeenvolgende ploegsneden in de beddencultuur dezelfde vorm hadden als die bij het spitten werd verkregen.[1][3]
Bronvermelding
- Eddy van Leuven (red.) (1995). Oude Tuinbouwvoorwerpen uit de Mechelse Groentestreek 1900-1970. Sint-Katelijne-Waver: Erf en Heem, p.29. Gearchiveerd op 16 juli 2023.
- Willy van Hoof (2020). Erfgoed: de “Mechelse schup” (voorlopig verslag). Sint-Katelijne-Waver: Heem en Erf.
Voetnoten en referenties
- ↑ a b Hoof (2020)
- ↑ Deze maten zijn herbevestigd gedurende een enquête uitgevoerd door Willy Van Hoof op de Facebookpagina van museum 't Grom, gepost aldaar op 7 september 2020. Van Hoof is onderzoeker naar de geschiedenis van de Vlaamse tuinbouw. Over de Mechelse spade heeft hij in 2020 middels een twaalf pagina's tellend rapport voorlopig verslag uitgebracht.
- ↑ Bij de overgang van het spitten naar het ploegen van het land ontstond er echter een verschil in visie tussen een aantal tuinders. Sommigen wilden het spitten behouden omdat de paardenvoeten de structuur van de grond zouden aantasten. Een vergelijkbare discussie ontstond toen men na gedurende de landbouwmechanisatie van paarden naar tractoren overstapte.
· 
· 