21e eeuw

In de wereld van vandaag is 21e eeuw een onderwerp van relevantie en discussie in de samenleving geworden. In de loop van de tijd heeft 21e eeuw aan belang gewonnen en een verandering veroorzaakt in de manier waarop mensen dit onderwerp waarnemen en benaderen. Naarmate de samenleving vooruitgaat, is var1 op verschillende gebieden steeds relevanter geworden, wat debatten, uiteenlopende meningen en, in sommige gevallen, concrete acties heeft opgeleverd. Door de geschiedenis heen heeft 21e eeuw op verschillende manieren invloed gehad op de levens van mensen en de invloed ervan is nog steeds opmerkelijk. Dit artikel onderzoekt verschillende perspectieven en benaderingen van 21e eeuw, met als doel de impact en reikwijdte ervan in de hedendaagse samenleving te analyseren.

Overzicht van de jaren in en rond de 21e eeuw
Jaren 90 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Jaren 00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Jaren 10 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Jaren 20 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
Jaren 30 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039
Jaren 40 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049
Jaren 50 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059
Jaren 60 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069
Jaren 70 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079
Jaren 80 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089
Jaren 90 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099
Jaren 00 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109

De 21e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 21e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 2001 tot en met 2100. De 21e eeuw is de eerste eeuw van het 3e millennium.

Langjarige gebeurtenissen in de 21e eeuw

Mondiaal

Europa

  • In 2004 krijgt de Europese Unie er in één klap, tien nieuwe leden bij, in 2007 nog eens twee en in 2013 Kroatië als voorlopig laatste. Doordat in 2016 de Britten kiezen voor Brexit, schuift de Unie een stuk op naar het oosten. Naast een noord-zuid tegenstelling ontstaat er een oost-west antagonie, terwijl de besluitvorming in de raden en commissie van 27 leden hierdoor moeizamer verloopt.
  • Ook de NAVO breidt uit naar het oosten met een aantal nieuwe leden die door het recente verleden zeer anti-Russisch gezind zijn. Rusland voelt zich bedreigd en trekt zich terug uit het geregeld overleg met de NAVO.
  • De annexatie van de Krim door Rusland en de Oorlog in Oost-Oekraïne, die volgen op Euromaidan – de protesten in Oekraïne tegen de regering van president Viktor Janoekovytsj naar aanleiding van diens niet-ondertekening van het associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne.
  • Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens velt in het begin van de 21e eeuw enkele opmerkelijke arresten, schijnbaar in het voordeel van criminelen en terreurverdachten. Dit leidt in de lidstaten, en met name in Groot-Brittannië, tot veel kritiek, en het afkalven van het draagvlak voor het Hof. In 2012 wordt, onder impuls van de Britten, het principe van subsidiariteit en appreciatiemarge (van de lidstaten) expliciet in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ingeschreven. Vanaf 2010 blijkt het Hof zich dan ook terughoudender op te stellen, en minder gemakkelijk te oordelen tegen de nationale overheden. Ook de komst van enkele conservatievere rechters speelt hierin mee.

Midden-Oosten

Afrika

Azië

  • De oorlog in Afghanistan onder de naam Operation Enduring Freedom begint in oktober 2001, als de legers van de Verenigde Staten en hun bondgenoten de Talibanregering in Afghanistan aanvallen. Dit is een direct gevolg van de aanslagen van 11 september op meerdere doelen in de Verenigde Staten. Achter de aanslagen zit Al Qaida. Het Taliban-regime in Afghanistan biedt een thuis aan deze organisatie.
    • Het Taliban-regime is vrij snel verslagen, hoewel Osama bin Laden, de leider van Al Qaida, weet te ontsnappen. Onder leiding van Hamid Karzai wordt een nieuwe Afghaanse regering geïnstalleerd en een nieuwe grondwet opgesteld. Meer dan 5 miljoen vluchtelingen keren terug naar hun woonplaats.
    • De verdreven strijders van de Taliban proberen jarenlang het nieuwe bewind omver te werpen vanuit hun basis in Pakistan, na de vernietiging van hun bolwerken in Afghanistan. Hierdoor blijven de gevechtshandelingen veel langer duren dan aanvankelijk was voorzien. Ook de dood van Bin Laden in mei 2011 maakt geen einde aan de gevechten.
    • De leiders van de NAVO-landen kiezen in 2012 voor een strategie die erop gericht is het land binnen een paar jaar te verlaten, waarna het Afghaanse leger en de Afghaanse politie de taken van de coalitietroepen volledig moeten overnemen. Als de Taliban vervolgens grote delen van het land herovert, sluit president Trump buiten de Afghaanse regering om een akkoord om het land te verlaten. De bondgenoten volgen, en op 1 mei 2021 begint de westerse aftocht. Het land wordt binnen een paar maanden weer volledig overgenomen door de Taliban.
  • Na demonstraties en rellen in 2019, wordt de de facto democratie in HongKong afgeschaft.

Innovatie

Wetenschap

Technologie

Gezondheidszorg

  • Het aantal dodelijke gevallen van malaria wordt met ruim 60% teruggedrongen. In 2017 komt een vaccin op de markt.[1]
  • In 2019 is er in China een uitbraak van COVID-19, veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2. Het virus verspreidt zich en leidt tot een pandemie waarbij honderden miljoenen mensen over de gehele wereld besmet raken. In reactie daarop worden er in korte tijd verschillende coronavaccins ontwikkeld door meerdere landen om de pandemie te stoppen. Dit blijkt effectief te werken, wat mondiaal het besef van de noodzaak van de snelle ontwikkeling vaccins aanwakkert.
  • Opkomst van de weefseltechnologie. De stamceltherapie, kweekvlees en het 3D-printen van organen doen hun intrede.

Ruimtelijke ontwikkeling

Stad en land

  • Aan het begin van de 21e eeuw worden woningen alsmaar duurder. Ten gevolge van de stikstofcrisis mogen er minder woningen worden gebouwd. Er ontstaat een hardnekkige woningnood. Hiertegen vinden in 2021 de eerste protesten plaats.
  • Op de daken van steeds meer huizen en gebouwen worden er zonnepanelen geplaatst. Omdat dit leidt tot een reductie van de CO2-emissie, wordt het door regeringen gesubsidieerd.
  • Om te voldoen aan milieuverdragen worden er steeds meer windmolenparken aangelegd. Voor het eerst worden er windmolenparken op zee gebouwd.
  • Na de overstromingen en andere wateroverlast in de laatste decennia van de 20e eeuw is men zich gaan bezinnen op de aanpak van waterbeheer. De voorziene klimaatverandering zou een ander beheer vereisen, omdat de grotere regenval op sommige momenten tot een zodanige peilverhoging van rivieren zou kunnen leiden dat overstromingen onvermijdelijk worden. Om het water op te vangen worden er op verschillende plaatsen in Nederland gebieden aangewezen die permanent of tijdelijk als opvanggebied van water kunnen dienen. In het begin van de 21e eeuw zijn verscheidene van deze waterbergingen aangelegd.

Natuur en milieu

  • Dankzij beschermingsmaatregelen herstellen zich populaties van toppredatoren als de wolf, de Iberische lynx en de Siberische tijger. Maar over het algemeen raakt de fauna over de wereld steeds meer in het nauw door de menselijke overbevolking.
  • Sterke terugloop van het aantal weidevogels in Nederland, vooral als gevolg van de verdroging van het landschap. Voor de zware landbouwmachines wordt de grondwaterstand laag gehouden, waardoor drassige weilanden schaars worden.
  • Klimaatverandering door de opwarming van de Aarde krijgt meer aandacht. In 2015 sluiten alle leden van de Verenigde Naties het Akkoord van Parijs, een bindend akkoord met als doel de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot ver onder de twee graden.
  • Sinds 2000 is de plasticsoep in de oceanen het onderwerp van wetenschappelijke studie. Ook wordt het gebied vaak in de media genoemd als een voorbeeld van zeevervuiling.

Economische ontwikkelingen

Sociaal-economisch

  • Internationale kredietcrisis (vanaf 2007)
  • Europese staatsschuldencrisis (vanaf 2008)
  • Vanaf 2000 wordt nagedacht over de naderende vergrijzing. Er worden maatregelen getroffen om het gebruik van vervroegde uittreding (VUT) en prepensioen te beperken. Tijdens de kredietcrisis verslechtert de financiële huishouding van de Europese landen zo sterk, dat de historische pensioenleeftijd van 65 jaar moet worden losgelaten. Dit leidt tot veel onrust en protest, vooral onder degenen met de fysiek zwaarste beroepen.

Arbeid en bedrijven

Maatschappij

Belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen

  • Het internet ontwikkelt zich van digitale infrastructuur voor wetenschappelijke instellingen tot een communicatieplatform van miljarden mensen. E-mail wordt de gangbare vorm van postuitwisseling, streaming van audio (Spotify) en video (Netflix gaan het medialandschap beheersen. Wikipedia maakt de papieren encyclopedie overbodig. Het gebruik van internet leidt wel tot ontlezing en kan leiden tot internetverslaving.
  • Het woke-denken vat post op Amerikaanse universiteiten als gevolg van een groeiend bewustzijn van racisme en sociale ongelijkheid. Gebeurtenissen zoals de dood van Michael Brown (2014) en George Floyd (2020) en de opkomst van de Black Lives Matter-beweging hebben deze ontwikkeling verder versterkt.

Cultuur

Amusement

Oorlog

Overzichten van de 21e eeuw

Grote natuurrampen in de 21e eeuw

Belangrijke personen in de 21e eeuw

Barack Obama, de 'eerste zwarte president'[2] van de Verenigde Staten

Politiek, religie en maatschappij

In Nederland

In België

Technologie

Zie de categorie 21st century van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.