Wikipedia:Wikijurisme

Dit is een essay. Essays op Wikipedia zijn een manier om uitvoering van de regels en richtlijnen nader toe te lichten: ze geven context aan beleid en aan de normen op de encyclopedie. Essays hebben geen officiële status en spreken niet namens de Wikipediagemeenschap. Voel je vrij om aanpassingen te maken of erover te discussiëren op de overlegpagina.

Deze pagina in een notendop: Richtlijnen en procedures van Wikipedia horen met gezond verstand te worden geïnterpreteerd, op een manier die recht doet aan het doel van de richtlijn of die helpt het conflict op te lossen. Wikijurisme legt de nadruk op procedurele of bewijstechnische punten op een manier die overeenkomt met het gebruik in formeel-juridische procedures, vaak met gebruik van slecht gefundeerde argumenten. Van tijd tot tijd kan wikijurisme rechtmatige vragen oproepen, waaronder rechtvaardigheid, maar vaak wordt het gebruikt teneinde het bedenken van een werkbare oplossing voor een probleem te frustreren of als een manier om een probleem te omzeilen.

Wikijuristje spelen is een pejoratieve benaming voor een aantal dubieuze manieren om de acties van andere Wikipedianen onder de aandacht te brengen. Het slaat vooral op acties waarbij een zo letterlijk mogelijke interpretatie van de richtlijnen tegen de geest van Wikipedia in wordt gebruikt om anderen op quasi-juridische wijze aan de schandpaal te nagelen.

Wikijuristje spelen omvat bijvoorbeeld het volgende gedrag:

1. Het gebruik van juridische termen en argumentatie in discussies over de regels en richtlijnen van Wikipedia;
2. Strikt een richtlijn of regel aanhangen, tegen de geest van de richtlijnen in;
3. Beweren dat de juridisch-technische interpretatie van de richtlijnen belangrijker is dan de principes waar de richtlijnen voor staan;
4. Het verkeerd uitleggen van regels of richtlijnen of ze te letterlijk nemen om tegen de geest van Wikipedia ingaande acties te kunnen uitvoeren.

Een "wikijurist" is met andere woorden iemand die de regels en richtlijnen misbruikt om zijn zin door te drijven. Wikijuristen zijn vaak snel in het opplakken van etiketten op andere Wikipedianen en hun handelingen; daarbij gebruik makend van de richtlijnen van Wikipedia. Een "wikijurist" ziet de richtlijnen als een hulpmiddel om andere Wikipedianen mee aan te pakken in plaats van als hulpmiddel bij het oplossen van een conflict of het vinden van een wederzijds aanvaardbare oplossing.

1. Proberen een beslissing (bijvoorbeeld van een moderator of de arbitragecommissie) aan te vechten door op veronderstelde tegenstrijdigheden in de richtlijnen te wijzen, waardoor de beslissing niet juist zou zijn. Dit kan bijvoorbeeld door het stoken van onrust op overlegpagina's of het opzetten van peilingen;
2. Andere Wikipedianen subjectieve benamingen als "trol" of "vandaal" opdringen met als doel deze geblokkeerd te krijgen;
3. Het voortdurend herhalen van al eerder uitgesproken standpunten en argumenten, zelfs als de discussie over een ander onderwerp gaat of in andere, niet verwante discussies;
4. Het aanleggen van dossiers over een andere gebruiker, waarin de acties van deze gebruiker op eenzijdige wijze worden belicht;
5. Het herhaaldelijk en uitgebreid bespreken van andere gebruikers, zonder betreffende persoon zelf aan te spreken.

De beschuldiging van wikijurisme kan zelf ook worden misbruikt, in situaties waarin men geen zorgvuldige onderbouwing van argumenten wil of kan geven. Het woord "Wikijurist" heeft over het algemeen een negatieve bijbetekenis, de term gebruiken zonder goede onderbouwing kan beschouwd worden als een persoonlijke aanval en wordt afgeraden (zie ook WP:NPA en WP:Hoffelijkheid). Houd er rekening mee dat een andere gebruiker zich kan vergissen of naïef kan zijn en ga er vanuit dat hij/zij niet bewust anderen om de tuin leidt (zie ook WP:GUVGW). Meestal heeft het meer effect de gebruiker vriendelijk op zijn gedrag te wijzen, in plaats van een beschuldiging als wikijurisme te uiten.

Tegelijkertijd moeten de termen aanval (in debatvorm) en belediging niet te snel worden verward. Hoewel er een grijs gebied is tussen aanval en belediging, is het voornaamste verschil dat een aanval in een debat als argument wordt gebruikt terwijl een belediging... een belediging is.

Een aanval is altijd specifiek en heeft betrekking op een bepaald argument of redeneertrant, terwijl een belediging generaliseert en iemand wegzet. Bijvoorbeeld: de zin "Je bent een Wikijurist" is een belediging. Aan de andere kant is de stelling "Ik trek daarom de conclusie dat je WP:NIET onjuist toepast en dus het gedrag van een Wikijurist vertoont", hoewel agressief geen belediging maar wijst het op een specifieke actie.

Een beschuldiging van wiki-jurisme is daarom op zichzelf nooit een geldig argument, tenzij een uitleg wordt gegeven welke specifieke handeling als zijnde van een Wikijurist kan worden gekwalificeerd en de term Wikijurist als samenvatting van deze uitleg wordt gegeven.

Iemand die vasthoudt aan regels, richtlijnen en processen van Wikipedia is niet automatisch een wiki-jurist. Tenslotte heeft Wikipedia een Abitragecommissie die sterk lijkt op een beroepsorgaan, een systeem van stemmingen, administrateurs en bureaucraten, beoordelingsprocedures en diverse andere formele processen.