Wereldmuseum Amsterdam

Welkom bij het artikel over Wereldmuseum Amsterdam, een onderwerp dat de interesse wekt van miljoenen mensen over de hele wereld. In dit bericht zullen we de verschillende aspecten met betrekking tot Wereldmuseum Amsterdam grondig onderzoeken, van de geschiedenis en evolutie ervan tot de impact ervan op de hedendaagse samenleving. Langs deze lijnen zullen we fascinerende feiten ontdekken, meningen van deskundigen analyseren en praktisch advies delen voor degenen die dieper in dit spannende onderwerp willen duiken. Maak je klaar om jezelf onder te dompelen in een reis vol kennis en ontdekkingen over Wereldmuseum Amsterdam. Laten we beginnen!

Wereldmuseum Amsterdam
Tropenmuseum
Wereldmuseum in 2024
Wereldmuseum in 2024
Locatie Linnaeusstraat 2, Amsterdam
Type Volkenkundig museum
Thema Etnografie, tropen
Personen
Eigenaar Nationaal Museum van WereldculturenBewerken op Wikidata
Directeur Wayne Modest & Marieke van Bommel
Huisvesting
Monumentstatus Rijksmonument
Monumentnummer 526987
Lid van OAM, ICOM, Museumvereniging
Officiële website
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Het Wereldmuseum Amsterdam (tussen 1950 en 2023 bekend als Tropenmuseum), gesticht in 1864 als Koloniaal Museum, is een Nederlands volkenkundig museum aan de Linnaeusstraat in Amsterdam. Het heeft een grote verzameling etnografische artefacten uit tropische en subtropische gebieden, vooral uit de voormalige Nederlandse overzeese gebiedsdelen. Het maakte tot 2014 deel uit van het Koninklijk Instituut voor de Tropen, tegenwoordig is het museum onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen.

Geschiedenis

Openingsceremonie van het Koloniaal Instituut in de lichthal van het huidige Tropenmuseum in aanwezigheid van koningin Wilhelmina in 1926

In 1864 werd het Koloniaal Museum opgericht in Haarlem door Frederik Willem van Eeden en kreeg in 1871 onderdak in Paviljoen Welgelegen. Tot 1901 was Van Eeden directeur van dit museum alsook van het eveneens daar gehuisveste Museum voor Kunstnijverheid. Het museum kreeg ruimtegebrek en er werd besloten om via de Vereeniging Koloniaal Instituut een museumgebouw op te zetten in Amsterdam.[1] Het instituutsgebouw werd ontworpen door architectenbureau Van Nieukerken uit Den Haag. Het museumgedeelte bood destijds plaats aan tentoonstellingsruimten van twee musea: het Handelsmuseum (onderdeel van de afdeling Tropische Producten van het instituut met een verzameling afkomstig uit het Koloniaal Museum in Haarlem) en het Volkenkundig Museum (onderdeel van de afdeling Volkenkunde, afkomstig uit het Ethnographisch Museum in Artis). De grondstoffencollectie van het Handelsmuseum is later overgenomen door Naturalis en Universiteit Wageningen.[2]

Het museum viel een tijdlang onder het Ministerie van Koloniën en later ministerie van Buitenlandse Zaken, dat in 2011 besloot de subsidie per 1 januari 2014 te beëindigen. Veel personeel moest worden ontslagen en sluiting van het museum dreigde. In juni 2013 maakte het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bekend dat een nieuwe subsidie zou kunnen worden verleend op voorwaarde dat het Tropenmuseum losgemaakt zou worden van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Daarnaast werd de collectie van het KIT eigendom van het rijk en daarmee onderdeel van de rijkscollectie. De historische kaart- en bibliotheekcollectie werd als bruikleen van het rijk ondergebracht bij de bibliotheek van de Universiteit Leiden, de boeken van na 1950 werden geschonken aan de nieuwe bibliotheek van Alexandrië.

In 2014 fuseerde het museum met het Rijksmuseum Volkenkunde in Leiden en het Afrika Museum in Berg en Dal. Deze musea gingen verder als het Nationaal Museum van Wereldculturen.[3] Minister Bussemaker kende het Tropenmuseum in de nieuwe constructie met de volkenkundige musea in juni 2015 alsnog langdurige subsidie toe.[4]

In 2023 kreeg het museum de naam Wereldmuseum Amsterdam doordat het museum en het Museum Volkenkunde in Leiden, het Afrika Museum in Berg en Dal en het Wereldmuseum in Rotterdam deel gingen uitmaken van het Nationaal Museum van Wereldculturen.[5]

Verzet

In 1940 namen de nazi's ten behoeve van hun Grüne Polizei het Koninklijk Instituut voor de Tropen over, maar lieten het feitelijke Tropenmuseum daarbuiten, zodat dit open bleef. G.L. Tichelman was daar toen conservator en begon al snel met allerlei verzetswerk, dat leidde tot het drukken van illegale informatie en het opslaan van allerlei spullen zoals wapens en zenders. Ook werkte hij mee aan het toelaten van onderduikers, zoals de zoon van ex-premier Colijn, Henk Colijn. Slechts eenmaal werden bij een inval illegale spullen ontdekt, maar de rol van Tichelman bleef tijdens de oorlog geheim.[6]

Collectie

Het Wereldmuseum Amsterdam bevat zowel traditionele als moderne (kunst)objecten, geluidsfragmenten en videobeelden en geeft een beeld van zowel de levende tradities als van de geschiedenis van verschillende wereldculturen.

Kern van het Wereldmuseum Amsterdam vormen de samengevoegde collecties van het 19de-eeuwse Koloniaal Museum te Haarlem en de oude verzameling van het Ethnographisch Museum Artis.

De collectie die vanuit het Wereldmuseum Amsterdam werd toegevoegd aan die van het Nationaal Museum van Wereldculturen bestaat uit 153.000 voorwerpen en 210.000 historische foto's, plus nog eens zo'n 275.000 fotografieën die de voorselectie niet haalden, maar wel in huis zijn. Naast schilderijen omvat de verzameling een collectie textiel uit Indonesië en veel objecten uit Nieuw-Guinea en Suriname.

  • Kano
    Kano
  • Trom
    Trom
  • Danseres Nias
    Danseres Nias
  • Shiva Nataraja
    Shiva Nataraja
  • Aiyanar-paarden
    Aiyanar-paarden
  • Precolumbiaanse zetel
    Precolumbiaanse zetel
  • Allerzielen-altaar Mexico
    Allerzielen-altaar Mexico
  • Deur uit Marrakech
    Deur uit Marrakech
  • Kruidnagelmodel van een rijtuig met paard.
    Kruidnagelmodel van een rijtuig met paard.
  • Opstelling inlandse bestuursambtenaar op Celebes
    Opstelling inlandse bestuursambtenaar op Celebes
  • Foto raadhuis van Baroejoe Lasara op het eiland Poelau Telo, Ned.-Indië 1922
    Foto raadhuis van Baroejoe Lasara op het eiland Poelau Telo, Ned.-Indië 1922
  • Foto kampongwoningen te Semarang, ca. 1910 (collectie H.F. Tillema)
    Foto kampongwoningen te Semarang, ca. 1910 (collectie H.F. Tillema)
  • Schrijven op lontarbladen (repronegatief)
    Schrijven op lontarbladen (repronegatief)

Tentoonstellingen (selectie)

Literatuur

  • Collectienota 2008-2012: Collecting at cultural crossroads: Collection policies and approaches (2008-2012) of the Tropenmuseum (KIT Bulletin 381). Amsterdam: KIT Publishers, 2008.
  • Daan van Dartel (ed), Tropenmuseum for a change!: Present between past and future. A Symposium report (KIT Bulletin 391). Amsterdam: KIT Publishers, 2009.
  • David van Duuren, 125 jaar verzamelen: Tropenmuseum Amsterdam. Amsterdam: KIT, 1990.
  • Huub Jans , Koninklijk Instituut voor de Tropen. Honderdzestig meter Mauritskade. Amsterdam: Stafbureau In- en Externe Relaties KIT, 1976.
  • Huub Jans en Hans van den Brink, Tropen in Amsterdam: 70 jaar Koninklijk Instituut voor de Tropen. Amsterdam: KIT, z.j.
  • J. Woudsma, Een markant gebouw in Amsterdam-Oost. Het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Amsterdam: KIT Publishers, 2004.

Samenwerking met Wikipedia

Als een van de eerste kennisinstellingen in Nederland werkte het Wereldmuseum Amsterdam samen met Wikipedia. Tussen 2009 en 2015 werden 50.000 foto's uit de collectie van het Tropenmuseum ingebracht in Wikimedia Commons.[10][11]

Zie de categorie Wereldmuseum Amsterdam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.