De geschiedenis en controverses rond Zwarte Piet

De geschiedenis en controverses rond Zwarte Piet
De discussie rondom de figuur Zwarte Piet is al jaren een belangrijk onderwerp in Nederland. Vooral rond de feestdag Sinterklaas houdt het ons land bezig. Groningen is het laatste bastion in Nederland wat betreft het zwarte pieten debat. Hier zijn de pieten nog altijd donker geschminkt en komt er weinig terecht van verandering. Maar waar komt de figuur van Zwarte Piet eigenlijk vandaan? En waarom ligt de figuur zo gevoelig?

Zwarte Piet: de geschiedenis
Om te begrijpen waarom de figuur van Zwarte Piet zo gevoelig ligt, moeten we terug naar de oorsprong. De eerste verhalen over Sinterklaas dateren uit de vierde eeuw na Christus. Sint Nicolaas was destijds bisschop van Myra, in het huidige Turkije. Hij stond bekend om zijn goede daden voor de armen en zwervers.

De oorsprong van de figuur van Zwarte Piet is lastiger te achterhalen. Sommigen stellen dat Zwarte Piet zijn oorsprong vindt in een germaans heidens feest, anderen in een saraceense struikrover die Sinterklaas probeerde te belemmeren in zijn goede daden. In de 19e eeuw ontstond er meer en meer duidelijkheid over Zwarte Piet zoals wij hem nu kennen. De dichter Jan Schenkman schreef in 1850 het kinderboekje 'Sint Nikolaas en Zijn Knecht'. Hierin werden de eerste schetsen van de Zwarte Piet zoals wij hem nu kennen beschreven.

Deze oorspronkelijke schetsen beschreven een donkere, maar niet per se zwarte, of negroïde knecht Sinterklaas' hielp met het rondbrengen van cadeautjes en snoepgoed. In de loop der jaren veranderde het karakter van Zwarte Piet echter. In cartoons en boekjes uit de jaren 30 werd hij afgebeeld als dom, onnozel en soms zelfs een beetje eng.

De rolverdeling tussen Sinterklaas en Zwarte Piet werd in de jaren 60 en 70 een stuk duidelijker. Sinterklaas kreeg steeds meer de rol van goedheiligman en Zwarte Piet de rol van grappenmaker. In de jaren 80 en 90 verder geëvolueerd tot soorten pieten zoals de acrobaatpiet of de verliefde piet.

Controverses rondom Zwarte Piet
De figuur van Zwarte Piet heeft de laatste jaren echter heel wat controverse opgeroepen. Met name de donkere huidskleur van de figuur ligt gevoelig. Door sommige groepen wordt dit gezien als een racistische uiting, een rappresentatie of zelfs viering van de Nederlandse slavernij is. Deze groepen stellen dat het beeld van een zwarte man die de orders van een witte man volgt een negatieve rolbevestiging is en dus niet langer kan in een moderne, multiculturele samenleving.

Veel traditionele Nederlanders menen echter dat het hele en complete feest hoort te blijven, inclusief de zwarte pieten. De figuur is geen racistisch beeld volgens hen, maar eerder een positieve figuur waarin kinderen zich kunnen herkennen en zonder problemen zouden mogen verkleden.

Er zijn verschillende ideeën geopperd om de figuur van Zwarte Piet in Nederland te rebranden. Zo zijn er initiatieven geweest om te werken met gekleurde pieten of roetpieten. Deze laatste zou volgens sommigen beter aanvoelen, omdat de twijfel over de negroïde achtergrond van Zwarte Piet minder zou spelen. Ook zijn er initiatieven geweest waarin nieuwe figuurtjes zoals Witte Pieten of Regenboogpieten werden geïntroduceerd. Echter, dit werd door voorstanders van de klassieke Zwarte Piet weer als politieke correctheid afgedaan.

Conclusie
Wat betreft de figuur van Zwarte Piet komt er in Nederland al jaren geen duidelijke overeenkomst. Sommigen beschouwen het als een racistische figuur, terwijl anderen het feest willen behouden zoals het altijd was. Het is een complex vraagstuk dat veel verder gaat dan alleen het vieren van een Sinterklaasfeest. Het gaat over cultuur, over een veranderende samenleving en over waar we als samenleving naartoe willen. Er is hoe dan ook veel gesproken en geschreven over het Zwarte Pietendebat, of dit uiteindelijk tot verandering gaat leiden is nog maar de vraag.