Westerkwartier (gemeente)

In het artikel van vandaag gaan we het hebben over Westerkwartier (gemeente), een onderwerp dat al lange tijd onderwerp van belangstelling en debat is. Westerkwartier (gemeente) is een onderwerp dat de aandacht heeft getrokken van zowel experts als niet-experts, vanwege de relevantie ervan in onze huidige samenleving. Of het nu gaat om de impact ervan op de gezondheidszorg, de economie, de politiek of welk ander gebied dan ook, Westerkwartier (gemeente) is een onderwerp gebleken dat het waard is om onderzocht en geanalyseerd te worden. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de verschillende aspecten die Westerkwartier (gemeente) tot een onderwerp maken dat het bestuderen waard is, en proberen enig licht te werpen op de implicaties en toekomstperspectieven ervan. Ga met ons mee op deze reis en ontdek meer over Westerkwartier (gemeente) en de relevantie ervan in de wereld van vandaag.

Zie voor de gelijknamige landstreek het artikel Westerkwartier (landstreek)
Westerkwartier
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Situering
Provincie Vlag Groningen (provincie) Groningen
COROP-gebied Overig-Groningen
Coördinaten 53°13'29,6"NB, 6°21'10,1"OL
Algemeen
Oppervlakte 368,87 km²
- land 362,69 km²
- water 6,18 km²
Inwoners
(1 januari 2024) 		64.893?
(179 inw./km²)
Bestuurs­centrum Leek
Belangrijke verkeersaders   ; Spoorlijn Harlingen - Nieuwe Schans
Politiek
Burgemeester (lijst) Ard van der Tuuk (PvdA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2023) € 36.800 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024) € 301.000
WW-uitkeringen (2023) 12 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 9350, 9351, 9363, 9800, 9801, 9860, 9861
Netnummer(s) 0594
CBS-code 1969
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Website https://www.westerkwartier.nl/
Bevolkingspiramide van de gemeente Westerkwartier
Bevolkingspiramide (2023)
Topografische kaart
Kaart van Westerkwartier
Topografische kaart van de gemeente Westerkwartier
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Gemeentehuis van Westerkwartier in Zuidhorn is de vergaderlocatie van de raad.
Gemeentehuis van Westerkwartier in Grootegast.

Westerkwartier (Gronings: Westerketier of Westerketaaier) is een gemeente in de Nederlandse provincie Groningen, die op 1 januari 2019 gevormd is uit de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn en een deel van de gemeente Winsum. Het aan Westerkwartier toegevoegde deel van Winsum is het gebied van de in 1990 opgeheven gemeente Ezinge; dit is ruwweg de streek Middag. De nieuwe gemeente, gelegen in de gelijknamige streek Westerkwartier, is met 64.893 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) de gemeente met de meeste inwoners van de provincie, op de gemeente Groningen na.

In het noorden van de gemeente ligt het nationaal landschap Middag-Humsterland, een van de oudste cultuurlandschappen van Noordwest-Europa. Het kenmerkt zich door het goed bewaard gebleven verkavelingspatroon en de vele wierden.

Koos Wiersma, tot 1 januari 2019 burgemeester van de eveneens heringedeelde gemeente De Marne, werd per 1 januari 2019 benoemd tot waarnemend burgemeester van deze fusiegemeente. Hij bleef dit tot de benoeming van burgemeester Ard van der Tuuk per 2 oktober 2019.

Naam

De naam van de gemeente is gelijk aan de streek Westerkwartier. Bij de keuze van de naam zijn daarom weinig discussies gevoerd. De gemeenteraden hebben de naam in 2017 vastgesteld gelijktijdig met het herindelingsontwerp.

Geschiedenis

Het gebied dat de huidige gemeente Westerkwartier beslaat, bestond tot 1990 uit de gemeenten Ezinge, Oldehove, Grijpskerk, Zuidhorn, Aduard, Oldekerk, Grootegast, Marum en Leek. Acht hiervan werden in 1990 samengevoegd tot vier gemeenten: Zuidhorn, Grootegast en de bestaande gemeenten Marum en Leek. Ezinge werd toen samengevoegd met Winsum. Op 1 januari 2019 ontstond de huidige gemeente Westerkwartier. Hiermee is de situatie van de oude landstreek van het Ommeland van Groningen als rechtsgebied weer op de kaart verschenen. Het enige verschil met het verleden is dat destijds ook de gemeente Hoogkerk bij het gebied hoorde. Die gemeente is echter in 1968 opgegaan in de gemeente Groningen.

Kernen

De gemeente bestaat uit 41 dorpen (officiële woonkernen). De grootste daarvan zijn Leek, Zuidhorn, Marum, Tolbert en Grootegast.

Woonplaats (BAG) Inwoners 2023[1]
Aduard 2.095
Boerakker 810
Briltil 475
De Wilp 1.685
Den Ham 140
Den Horn 710
Doezum 1.200
Enumatil 325
Ezinge 685
Feerwerd 530
Garnwerd 340
Grijpskerk 2.905
Grootegast 3.470
Jonkersvaart 240
Kommerzijl 500
Kornhorn 490
Lauwerzijl 195
Leek 11.970
Lettelbert 145
Lucaswolde 195
Lutjegast 1.105
Marum 6.125
Midwolde 185
Niebert 735
Niehove 130
Niekerk 1.370
Niezijl 435
Noordhorn 1.375
Noordwijk 225
Nuis 650
Oldehove 1.620
Oldekerk 1.565
Oostwold 710
Opende 2.635
Pieterzijl 175
Saaksum 90
Sebaldeburen 585
Tolbert 4.455
Visvliet 270
Zevenhuizen 2.800
Zuidhorn 8.610

Bevolking

Totaal: 62.765 inwoners (bron gemeente Westerkwartier)

  • Voormalige gemeente Leek 19.655 inwoners
  • Voormalige gemeente Zuidhorn 18.920 inwoners
  • Voormalige gemeente Grootegast 12.143 inwoners
  • Voormalige gemeente Marum 10.469
  • Voormalige gemeente Ezinge 1.578 inwoners

Loop van de bevolking

De gemeente Westerkwartier behoort tot de snelst groeiende gemeenten van Noord-Nederland.

  • 1 januari 2019: 63.031 inwoners
  • 1 juli 2019: 63.178 inwoners
  • 1 januari 2020 63.329 inwoners
  • 1 juli 2020: 63.423 inwoners
  • 1 januari 2021: 63.660 inwoners
  • 1 januari 2022: 64.305 inwoners
  • 1 januari 2024: 64.893 inwoners

(Bron: CBS Statline)

Economie

De gemeente Westerkwartier heeft in 2019 ruim 23.991 arbeidsplaatsen en is daarmee de tweede economie in de provincie. Belangrijke sectoren in de gemeente zijn industrie, handel en landbouw. De belangrijkste bedrijventerreinen in de gemeente zijn te vinden in Leek, Marum, Grootegast, Grijpskerk en Noordhorn.

Ontwikkeling aantal banen

  • 2015 - 22.330
  • 2016 - 22.011
  • 2017 - 22.624
  • 2018 - 23.292
  • 2019 - 23.991
  • 2020 - 23.570

Bron: www.destaatvangroningen.nl (2015 tot en met 2017 opgetelde cijfers vier voormalige gemeenten)

Politiek

Gemeenteraad

Zetelverdeling 2022
10
6
4
3
3
3
2
2
10 6 4 3 3 3 2 2 
De 33 zetels zijn als volgt verdeeld:

De zetelverdelingen sinds 2019 zijn als volgt[2]:

Gemeenteraad
Partij 2018 2022
% 33 % 33
VZ Westerkwartier 17,4 6 27,4 10
ChristenUnie 16,5 6 16,6 6
GroenLinks 14,1 5 10,9 4
CDA 15,9 5 10,7 3
PvdA 10,2 4 10,2 3
Sterk Westerkwartier 6,2 2 9,6 3
VVD 9,6 3 6,5 2
D66 5,1 1 5,9 2
50PLUS 3,4 1 2,1 -
Raadsgriffier
  • Onno de Vries[3]

College van B&W

Het college van burgemeester en wethouders bestaat sinds 13 juli 2022 uit:[4][5]

Burgemeester
  • Ard van der Tuuk (PvdA) (sinds 2 oktober 2019): Wettelijke taken; Algemene beleidscoördinatie; Personeel en Organisatie; Dienstverlening; Juridische Zaken; ICT/digitalisering/privacy; Openbare orde en Veiligheid; Lobby en positionering; Internationaal (zustergemeenten); Communicatie
Wethouders
  • Hans Haze (VZ Westerkwartier): Woningbouw; Volkshuisvesting; Huisvesting statushouders; Ruimtelijke ordening; Landbouw
  • Bert Nederveen (ChristenUnie): Financiën; Grondbeleid; Gemeentelijke vastgoed: beheer en onderhoud; Wmo; Welzijn; Ouderen; Plattelandsbeleid, natuur en Landschap; Dierenwelzijn
  • Bé Schollema (GroenLinks/PvdA): Duurzaamheid: Energietransitie, Klimaatadaptatie; Waterketen; Gaswinning en aardbevingen; Milieu/ afval; Jeugd; Onderwijs en onderwijshuisvesting; Bibliotheken; Laaggeletterdheid; Leerlingenvervoer; Kunst en Cultuur
  • Richard Lamberst (VZ Westerkwartier): Economische Zaken; Recreatie en Toerisme; Werk en Inkomen; Arbeidsmarkt en werkgelegenheid; Participatiewet; Armoedebeleid
  • Harry Stomphorst (Sterk Westerkwartier): Beheer openbare ruimte; Vergunningen, Toezicht en Handhaving; Infrastructuur en verkeer; Sport, inclusief sportvastgoed; Gezondheid; Publiek vervoer
Gemeentesecretaris
  • Ruud Kleijnen

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Vlag van Noardeast-Fryslân Noardeast-Fryslân (Fr)       Vlag Het Hogeland Het Hogeland        
           
 Vlag Achtkarspelen Achtkarspelen (Fr)   Vlag Groningen (gemeente) Groningen 
           
 Vlag Smallingerland Smallingerland (Fr)       Vlag Opsterland Opsterland (Fr)       Vlag Noordenveld Noordenveld (Dr) 

Zie ook