Tweede Kamerverkiezingen 1972

In de wereld van vandaag is Tweede Kamerverkiezingen 1972 een onderwerp geworden dat van groot belang is voor een breed spectrum van mensen. Of het nu vanwege de impact ervan op de samenleving, de implicaties ervan in het dagelijks leven of de relevantie ervan in de geschiedenis is, Tweede Kamerverkiezingen 1972 heeft zichzelf gepositioneerd als een centraal punt in de huidige discussies en debatten. Terwijl we dit onderwerp verder onderzoeken, is het belangrijk om al zijn facetten te analyseren en de invloed ervan op verschillende aspecten van ons leven te overwegen. Dit artikel probeert vanuit verschillende perspectieven in Tweede Kamerverkiezingen 1972 te duiken en een brede en complete visie te bieden op het belang en de relevantie ervan in de wereld van vandaag.

Tweede Kamerverkiezingen 1972
Datum 29 november 1972
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 150
Opkomst 83,50%
Resultaat
Grootste partij PvdA
Nieuwe kabinet Den Uyl
Vorige kabinet Biesheuvel II
Tweede Kamerverkiezingen 1972
Opvolging verkiezingen
← 1971     1977 →
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Polygoonjournaal over de verkiezingstijd

De Tweede Kamerverkiezingen 1972 waren verkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 29 november 1972.

De verkiezingen werden gehouden na de ontbinding van de Tweede Kamer als gevolg van de val van het kabinet-Biesheuvel I.

Bij deze verkiezingen hadden voor het eerst ook 18- tot 21-jarigen actief stemrecht. De electorale alliantie Keerpunt 1972 zette de toon bij deze verkiezingen.

Deelnemende partijen

Aan deze verkiezingen namen de volgende partijen deel:

Lijst[1] Partij[2] Lijsttrekker Kieskringen
/18
1 Partij van de Arbeid Joop den Uyl 18
2 K.V.P. Frans Andriessen 18
3 V.V.D. Hans Wiegel 18
4 Anti-Revolutionaire Partij Barend Biesheuvel 18
5 D'66 Hans van Mierlo 18
6 Christelijk-Historische Unie Arnold Tilanus 18
7 DS'70 Willem Drees jr. 18
8 Communistische Partij van Nederland Marcus Bakker / Henk Hoekstra / Fré Meis 18
9 Staatkundig Gereformeerde Partij Hette Abma 18
10 P.P.R. Bas de Gaay Fortman 18
11 Gereformeerd Politiek Verbond Piet Jongeling 18
12 P.S.P. Bram van der Lek 18
13 Democratische Middenpartij Jacques de Jong 18
14 Nederlandse Middenstands Partij Ab te Pas 18
15 Boeren-Partij Hendrik Koekoek 18
16 Rooms Katholieke Partij Nederland Klaas Beuker 18
17 Partij van het Recht J.A. Vis / F.M. van Leeuwen 2[3]
17 Anti-Woningnood Aktie Johan Hendrik Borsboom 1[4]
17 blanco lijst Willem Stam 2[5]
18 Nieuwe Roomse Partij Tine Cuijpers-Boumans 1[4]

Uitslag

Opkomst en kiesdeler

1971 1972
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden [6]8.048.726 [7]8.916.947
Niet opgekomen 1.684.007 20,92[8] 1.471.660 16,50[8]
Opkomst 6.364.719 79,08[8] 7.445.287 83,50[8]
Blanco/ongeldige stemmen 46.567 0,73[9] 51.242 0,69[9]
Geldige stemmen 6.318.152 99,27[9] 7.394.045 99,31[9]
Kiesdeler 42.121 0,67[10] 49.293 0,67[10]

Verkiezingsuitslag naar partij

Het politieke beeld veranderde na deze verkiezingen drastisch. KVP en CHU verloren flink (resp. acht en vier zetels). PvdA en VVD wonnen resp. vier en zes zetels, terwijl ook de winst van de PPR fors was (van twee naar zeven zetels).

Winst was er verder voor de Boerenpartij (twee zetels), de CPN (winst één zetel) en voor nieuwkomer RKPN. Dankzij lijsttrekker Biesheuvel won de ARP, als enige confessionele regeringspartij, een zetel. DS'70 en D'66 verloren resp. twee en vijf zetels. De NMP verdween uit de Kamer.

Partij[2] 1971 1972 verschil
# stemmen %[10] zetels # stemmen %[10] zetels % zetels
Partij van de Arbeid 1.554.280 24,60 39 2.021.454 27,34 43 +2,74 +4  
K.V.P. 1.379.672 21,84 35 1.305.401 17,65 27  -4,19 -8 
V.V.D.    653.370 10,34 16 1.068.375 14,45 22 +4,11 +6  
Anti-Revolutionaire Partij    542.742   8,59 13    653.609   8,84 14 +0,25 +1  
P.P.R.    116.049   1,84  2    354.829   4,80  7 +2,96 +5  
Christelijk-Historische Unie    399.106   6,32 10    354.463   4,79  7  -1,53 -3 
Communistische Partij van Nederland    246.569   3,90  6    330.398   4,47  7 +0,57 +1  
D'66    428.067   6,78 11    307.048   4,15  6  -2,63 -5 
DS'70    336.719   5,33  8    304.714   4,12  6  -1,21 -2 
Staatkundig Gereformeerde Partij    148.192   2,35  3    163.114   2,21  3  -0,14 0
Boeren-Partij      69.656   1,10  1    143.239   1,94  3 +0,84 +2  
Gereformeerd Politiek Verbond    101.790   1,61  2    131.236   1,77  2 +0,16 0
P.S.P.      90.738   1,44  2    111.262   1,50  2 +0,06 0
Rooms Katholieke Partij Nederland - - -      67.658   0,92  1 +0,92 +1  
Democratische Middenpartij - - -      41.262   0,56  0 +0,56 0
Nederlandse Middenstands Partij      95.706   1,51  2      32.970   0,45  0  -1,06 -2 
blanco lijst - - -       1.547   0,02  0 +0,02 0
Partij van het Recht          477   0,01  0          656   0,01  0 +0,00 0
Anti-Woningnood Aktie - - -          574   0,01  0 +0,01 0
Nieuwe Roomse Partij      23.047   0,36  0          236   0,00  0  -0,36 0
overige partijen in 1971   131.972   2,09  0 - - -  -2,09 0
Totaal 6.318.152  100 150 7.394.045 100 150 0 0

Gekozen leden

Zie Samenstelling Tweede Kamer 1972-1977 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kabinetsformatie

Zie Kabinetsformatie Nederland 1972-'73 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De vorige coalitie (KVP, VVD, ARP, CHU en DS'70) hield slechts een minimale meerderheid van 76 zetels, de linkse partijen (PvdA, PPR en D'66) beschikten niet over een meerderheid. De formatie duurde 163 dagen en leidde in mei 1973 tot de vorming van het kabinet-Den Uyl dat bestond uit bewindslieden van PvdA, KVP, ARP, PPR en D'66.

Zetelverdeling & Regeringscoalitie
56 | Keerpunt 1972
2 7 6 7 43 6 27 14 7 22 9
CPN DS 97 | Kabinet-Den Uyl | PPR + PvdA + D66 + KVP + ARP | 163/1683 d CHU VVD