In de wereld van vandaag is Tolhuis (gebouw) een onderwerp geworden dat van groot belang is voor de samenleving in het algemeen. Of het nu komt door de impact ervan op de geschiedenis, de invloed ervan op de populaire cultuur, het belang ervan op wetenschappelijk gebied of welke andere reden dan ook, Tolhuis (gebouw) blijft een onderwerp dat de aandacht en nieuwsgierigheid van mensen trekt. Om deze reden is het essentieel om alle aspecten die verband houden met Tolhuis (gebouw) volledig te onderzoeken en te begrijpen, om de werkelijke waarde en betekenis ervan in de huidige context te kunnen waarderen. In dit artikel duiken we in de fascinerende wereld van Tolhuis (gebouw) en onderzoeken we de geschiedenis, ontwikkeling, impact en relevantie ervan in de moderne samenleving.
Een tolhuis is een gebouw aan een verkeers- of waterweg, waar tol werd geheven en betaald. Het kon daarbij gaan om een soort invoerheffing (men spreekt dan ook wel van accijnshuis) of om tol voor weg- of waterverbindingen (bijvoorbeeld tolwegen of tolbruggen). In het laatste geval was het tolhuis meestal ook de dienstwoning van de tolgaarder of tolpachter. Tollen werden vaak verpacht. De tolpachter betaalde dan aan de landsheer (later de overheid) een bedrag per jaar voor het recht tol te heffen, inclusief bewoning van het tolhuis. In Nederland na de middeleeuwen werden de tollen vaak verpacht door de Staten van het gewest of door de stad, later door de rijksoverheid, de provincie, of de gemeente. In de 19e en 20e eeuw werden de meeste van deze tollen in Nederland opgeheven.
Een tolhuis kon in de middeleeuwen de vorm van een kasteel aannemen, zoals het tolhuis van Lobith of het Tolhuis Niemandsvriend. Het was dan tevens een verblijfplaats voor de landsheer en zijn gevolg.[1]