Jan II van Frankrijk

Jan II de Goede
1319-1364
Koning van Frankrijk
Periode	1350-1364
Voorganger	Filips VI
Opvolger	Karel V
Hertog van Bourgondië
Periode	1361-1363
Voorganger	Filips I
Opvolger	Filips de Stoute
Graaf van Auvergne
Periode	1350-1360 (samen met Johanna I)
Voorganger	Johanna I
Opvolger	Filips van Rouvres
Vader	Filips VI van Frankrijk
Moeder	Johanna van Bourgondië

Jan II de Goede (Château de Gué-de-Maulny, 16 april 1319 – Londen, 8 april 1364) was koning van Frankrijk van 1350 tot 1364. Hij werd, zoals de meeste Franse koningen, gekroond in de kathedraal van Reims. Hij was de zoon van Filips VI van Valois en Johanna van Bourgondië.

Jan II stond onder zijn tijdgenoten in aanzien omdat hij zich uitermate met de erecode van de ridderlijkheid vereenzelvigde. Tegelijkertijd was hij een volkomen onbekwaam legeraanvoerder, bestuurder en politicus. Zijn regering is dan ook rampzalig verlopen^[1].

De Zwarte Dood had de Honderdjarige Oorlog tot een voorlopige wapenstilstand gedwongen. Jan II had niet enkel te maken met Eduard III van Engeland als tegenkandidaat voor de Franse troon, maar ook met Karel II van Navarra, kleinzoon van Lodewijk X van Frankrijk. Eduard en Karel hadden een complot gesmeed, dat indien ze Jan II van de troon konden stoten, ze Frankrijk onder elkaar zouden verdelen.

In 1354 werd de connétable van Frankrijk Charles de La Cerda vermoord. Jan II liet daarop Karel II gevangennemen. Reactie bleef niet uit, Eduard stuurde zijn zoon de Zwarte Prins richting Frankrijk. In 1356 leed koning Jan een zware nederlaag tegen de Engelsen bij de Slag van Poitiers, waarbij hij werd krijgsgevangen genomen, samen met één aartsbisschop, dertien graven, vijf burggraven, 21 baronnen en 2000 ridders en schildknapen en zijn jongste zoon Filips de Stoute. De Engelsen waren bereid hem in vrijheid te stellen tegen de gigantische losprijs van drie miljoen franken.

In Frankrijk braken er opstanden uit, de Jacquerie. Eduard verhoogde de druk en ondersteunde de Grandes Compagnies, groepen plunderaars.

Eduards derde invasie van Frankrijk werd een mislukking door de nieuwe Franse koers onder leiding van Jans zoon, de regent Karel V van Frankrijk, met een tactiek van de verschroeide aarde en verschansing in de steden. Deze invasie eindigde in 1360 met Zwarte Maandag voor Eduard voor de muren van Chartres. Bij de Vrede van Brétigny in 1360 werd koning Jan vrijgelaten. Hij keerde naar Frankrijk terug om het geld in te zamelen, maar zijn zonen Lodewijk I van Anjou en Jan van Berry, samen met 40 andere edelen, moesten zijn plaats als gijzelaars innemen. Jan bedacht allerlei middelen om zijn losgeld bijeen te kunnen schrapen. Zo liet hij zijn jongste dochter Isabella huwen met Gian Galeazzo Visconti, de zoon van Galeazzo II Visconti, de Heer van Milaan. Dit was eigenlijk een schande voor het koningshuis, omdat een vrouw van hoge adel zou gaan trouwen met iemand van de burgerij. Door dit huwelijk zou echter wel veel geld beschikbaar komen voor het losgeld van Jan.

Enige tijd later ontsnapte Lodewijk I van Anjou uit de Engelse handen. Zijn vader zou dit eerloos gedrag hebben gevonden en begaf zich in januari 1364 zelf weer als gijzelaar naar Engeland. Enkele maanden daarop overleed hij in Londen.

De reden van Jans terugkeer in gevangenschap is onbekend. Misschien was de koning tot het inzicht gekomen dat hij niet opgewassen was tegen zijn taak (voordien was toevoeging van de Provence aan zijn rijk mislukt en ook een kruistocht die hij wilde beginnen ging niet door) en koos hij daarom voor de passiviteit van zijn (luxe) gevangenschap. Dit was in januari 1364. In april van hetzelfde jaar overleed hij.

Jan huwde tweemaal, eerst te Melun op 28 juli 1332 als 13-jarige met de 16-jarige Bonne van Luxemburg (1315 - Maubuisson, 1349), dochter van graaf Jan de Blinde van Luxemburg, koning van Bohemen. Uit dit huwelijk werden elf kinderen geboren:

1. Blanche van Frankrijk (1336-1336)
2. Catharina van Frankrijk (geboren 1337, jong gestorven)
3. Karel V de Wijze (Vincennes, 21 januari 1338 - 6 september 1380)
4. Lodewijk I van Anjou (23 juli 1339 – 20 september 1384), tegenkoning van Napels
5. Jan van Berry (Vincennes, 1340 - Château de Nesles, 1416), hertog van Berry en Auvergne
6. Filips de Stoute (Pontoise, 15 januari 1342 - Halle bij Brussel, 27 april 1404), hertog van Bourgondië
7. Johanna van Frankrijk (Châteauneuf-sur-Loire, 1343 - Evreux, 1373); zij huwde 1) (Vincennes 1347) Hendrik van Brabant, hertog van Limburg; 2) (Viviers-en-Brie) Karel II van Navarra (gestorven 1387)
8. Maria van Frankrijk (St.Germain-en-Laye, 1344 - 1404, begraven te Bar-le-Duc); huwde in 1364 Robert I van Bar (gestorven 1411)
9. Agnes van Frankrijk (1345 - Oaris 1349)
10. Margaretha van Frankrijk (Le Louvre 1347 - Poissy 1352)
11. Isabella van Frankrijk (Bois-de-Vincennes 1348 - Pavia 1372, aldaar begraven); huwde in 1360 met Gian Galeazzo Visconti, hertog van Milaan (gestorven 1402)

Na de dood van zijn eerste vrouw huwde hij te Nanterre in 1350 Johanna I van Auvergne (1326 - Château d'Argily, 1360), gravin van Auvergne en Boulogne, weduwe van Filips van Bourgondië. Uit dit huwelijk werden twee dochters, Blanche en Catherine, en een zoon geboren, die alle drie jong stierven.

Filips III van Frankrijk (1245-1285)

Isabella van Aragón (1247-1271)

Karel II van Napels (1254-1309)

Maria van Hongarije (1257-1323)

Hugo IV van Bourgondië (1213-1272)

Yolande van Dreux (1212–1248)

Lodewijk IX van Frankrijk (1214–1270)

Margaretha van Provence (1221-1295)

Karel van Valois (1270-1325)

Margaretha van Anjou (1273-1299)

Robert II van Bourgondië (1248-1306)

Agnes Capet (1260-1325)

Filips VI van Frankrijk (1293-1350)

Johanna van Bourgondië (1293-1349)

Jan II van Frankrijk (1319-1364)

Filips van Orléans (1336-1375)

• Portret van Jan II de Goede

Zie de categorie John II of France van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.