In de wereld van vandaag is Implementatie een onderwerp van groot belang en relevantie geworden op verschillende gebieden van de samenleving. Van de wetenschappelijke tot de politieke sfeer heeft Implementatie de aandacht getrokken van onderzoekers, academici, leiders en burgers in het algemeen, wat heeft geleid tot intense debatten en analyses over de implicaties en repercussies ervan. In dit artikel zullen we de verschillende facetten en perspectieven van Implementatie in detail onderzoeken, waarbij we de impact ervan vandaag en mogelijke projecties voor de toekomst onderzoeken. Vanaf zijn oorsprong tot zijn evolutie, inclusief de effecten ervan op het heden, zullen we ons verdiepen in een volledige en uitputtende analyse van Implementatie, waarbij we de positieve, negatieve en controversiële aspecten ervan zullen behandelen.
Implementatie (van het Latijnse werkwoord implére, 'invullen' of 'vervullen') is de invoering van een nieuw systeem, plan, idee, model, ontwerp, standaard of beleid in een organisatie. De term wordt onder andere gebruikt in de IT-wereld, in de bestuurskunde (implementatie van beleid) en in juridische context (implementatie van wetgeving). De term hoeft niet noodzakelijkerwijs te slaan op het totale systeem, maar er kan ook een deelsysteem worden geïmplementeerd.
Afhankelijk van het referentiekader waarbinnen implementatie wordt bekeken, kan een verschillende betekenis worden toegekend aan het begrip implementatie binnen de ICT:
De Amerikaanse hoogleraar politieke wetenschappen Paul Sabatier heeft op basis van uitgebreid onderzoek aan het eind van de jaren 1970 zes condities geformuleerd voor het effectief implementeren van beleid:
Een belangrijk punt van kritiek op het vroege werk van Sabatier en Mazmanian op het gebied van implementatie is dat het een top-down rationele benadering betreft, die voorbijgaat aan de processen die zich daadwerkelijk op het uitvoerende niveau, bijvoorbeeld achter de loketten van de sociale dienst, afspelen.
De Amerikaanse hoogleraar politicologie Aaron Wildavsky verzet zich tegen de rationele benadering. Samen met Jeffrey Pressman schreef hij in 1973 de klassieker Implementation met de veelzeggende ondertitel 'How great expectations in Washington are dashed in Oakland; or, Why it's amazing that Federal programs work at all, this being a saga of the Economic Development Administration as told by two sympathetic observers who seek to build morals on a foundation of ruined hopes'. Aanleiding voor deze studie was een project van de federale overheid waarin werd getracht om door middel van overheidsinvesteringen en loonsubsidies sociale achterstanden in Oakland weg te werken. Twintig miljoen dollar en een grote inspanning van de betrokkenen bleken evenwel niet tot de gewenste resultaten te leiden. Wildavsky en Pressman verwonderden zich over dit falen gezien de gunstige uitgangssituatie, maar vonden uiteindelijk een verklaring in de zogeheten 'complexity of joint action'. Daarmee doelen zij op het feit dat er per afzonderlijk werkgelegenheidsproject tientallen beslissingsmomenten kunnen worden onderscheiden die niet alleen de voortgang van het project ernstig belemmerden, maar ook in veel gevallen tot beslissingen hebben geleid, die niet met elkaar strookten als gevolg van de diversiteit van de betrokkenen en hun belangen. Deze veronachtzaming van de complexe werkelijkheid door rationele beleidsvoeringsmethoden maakt volgens Pressman en Wildavsky duidelijk dat er weinig heil valt te verwachten van synoptisch-rationeel getinte overheidsinterventies. 'Uitvoering van beleid is een aangelegenheid die zich in de loop van de tijd ontwikkelt, wijzigt en aanpast aan de omstandigheden. Daarin lijken deze processen in veel opzichten op de moeizame processen van beleidsvorming' (Ringeling, 1989: 367).
De term wordt ook gebruikt bij de omzetting van richtlijnen van de Europese Gemeenschap in nationale wetgeving.